ABD, İngiltere, Almanya, Fransa ve İtalya başta olmak üzere Batı ülkeleri, 7 Ekim 2023’ün akabinde İsrail’in “kendisini ve halkını savunma çabalarına” takviye vereceklerini bildirdi. Başta ABD ve İngiltere olmak üzere bu ülkeler, İsrail’in “kendini savunma hakkı” olduğunu söyleyerek bunun için yapabilecekleri tüm yardımı sağlayacakları taahhüdünde bulundu.
ABD, 18 Ekim 2023’te Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunda (BMGK) Gazze’ye insani yardım sağlanması için çatışmalara “ara verme” davetinde bulunan karar tasarısını veto etti. Tıpkı formda 25 Ekim’de de İsrail-Filistin çatışmasına yönelik gelişmelere ait ABD ve Rusya tarafından sunulan iki başka karar tasarısı, karşılıklı veto edildi.
Bu devirde Batı ülkelerinden İsrail’in Gazze’deki taarruzlarına hiçbir kınama yapılmazken, Gazze’de net biçimde “ateşkes” sağlanması için de uzun bir mühlet davette bulunmadı. Bu kapsamda ABD, 8 Aralık’ta BMGK’de Gazze’de hemen insani ateşkes talep edilen karar tasarısını veto etti.
BM Genel Heyetinde, 13 Aralık’ta düzenlenen Özel Acil Filistin oturumunda Mısır tarafından ortaya koyulan ve Türkiye de dahil yaklaşık 100 ülkenin eş sunucusu olduğu karar tasarısı, 10 “hayır” oyuna karşı 153 oyla kabul edildi. Gazze’de hemen insani ateşkes talebinde bulunulan karar tasarısına “hayır” oyu kullanan ülkeler Avusturya, Çekya, Guatemala, İsrail, Liberya, Mikronezya, Nauru, Papua Yeni Gine, Paraguay ve ABD oldu.
BMGK’de Gazze’de kalıcı ve sürdürülebilir ateşkese dönüşecek biçimde ramazan ayında hemen ateşkes sağlanması talep edilen karar tasarısı, 7 Ekim’den itibaren İsrail’in akınları devam etmesine karşın 25 Mart’ta kabul edilebildi.
15 üyeli BMGK’de süreksiz üyeler Cezayir, Ekvator, Guyana, Japonya, Malta, Mozambik, Güney Kore, Sierra Leone, Slovenya ve İsviçre tarafından hazırlanan karar tasarısı, 14 “evet” ve 1 “çekimser” oyla kabul edildi. ABD çekimser oy kullandı.
İSRAİL’E MİLLETLERARASI ALANDA DESTEK
7 Ekim 2023’ten bu yana 10 sefer “Orta Doğu” cinsine çıkan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bu ziyaretlerin 9’unda başka bölge ülkelerinin yanı sıra İsrail’i ziyaret etti.
ABD’nin İsrail’i kınamamasının yanı sıra, İsrail Başbakanı Binyamin Netahyahu, 24 Temmuz’da ABD Kongresinde 1 saatlik hitapta bulundu. Kongrede protesto edip kınayanlar olsa da İsrail Başbakanı, birçok Kongre üyesi tarafından ayakta alkışlandı.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz da İsrail’i insani prensiplere sahip demokratik bir devlet olarak tanımlayarak, “İşte bu nedenle İsrail ordusunun yaptığı her işte milletlerarası hukuktan kaynaklanan kurallara uyacağından emin olabilirsiniz. Bu hususta hiç kuşkum yok.” tabirini kullandı.
Federal Meclisteki konuşmasında İsrail ile dayanışmalarının “kelimelerle hudutlu olmadığını” vurgulayan Scholz, “Başbakan Netanyahu’dan yakın temas halinde kalmasını ve her türlü dayanak gereksinimini bize bildirmesini istedim. İsrail’den gelen başka takviye taleplerini de derhal inceleyecek ve yerine getireceğiz.” dedi.
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da İsrail’e muhtaçlığı olan her türlü dayanağı vereceklerini söyledi.
Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, İsrail’e her vakit “koşulsuz destek” vereceklerini söyledi. 7 Ekim’in akabinde İsrail’e “destek” ziyaretinde bulunan birinci önderlerden Von der Leyen de sivil kayıplara karşın her seferinde “İsrail’in kendini savunma hakkına” vurgu yaptı.
Von der Leyen’in Netanyahu hükümetine şartsız takviyesi nedeniyle birtakım milletvekilleri, onun da Gazze’deki “soykırımdan” sorumlu olduğunu belirtip tenkitte bulunuyor. Von der Leyen, İsrail’in Gazze’ye devam eden atakları nedeniyle düzenlenen birçok protestonun da amacı haline geldi.
Gazze’de sivil vefatlar 40 bini aşmasına karşın “insani yardım” davetleri yapılmaya başlansa da İsrail’i Batı ülkeleri kınamamaya devam ediyor. Bölgede itidal davetleri bulunsa da İsrail’in Gazze ve Lübnan’a taarruzları kınanmazken İsrail’e yapılan en ufak akında Batı ülkeleri, Tel Aviv’i her formda destekleyeceklerine dair açıklamada bulunuyor.
Örneğin, ABD Başkanı Joe Biden, İsrail’in Lübnan’a yaptığı hücum ve “sınırlı operasyonları” durdurmasından tatminkar olacağını ve ateşkes olması gerektiğini söylerken, sivil vefatlarına dair rastgele bir kınamada bulunmadı.
Almanya da tıpkı halde çatışmaların bölgeye yayılma riskine işaret ederek ateşkesin sağlanması gerektiğini savunsa da İsrail’i kınayan ülkeler ortasında yer almıyor.
İngiltere de son açıklamalarında ateşkesin sağlanması ve Gazze’de insani durumun uygunlaştırılması daveti yapsa da İsrail’in ataklarını kınamıyor. Artık ateşkes davetinde bulunan ülkelerden İtalya da İsrail’in hala “kendini savunma hakkına sahip” olduğunu lakin sivillerin hayatını kaybetmesine neden olan taarruzları durdurmaları gerektiğini söylüyor lakin Tel Aviv’i kınamıyor.
Fransa ise öbür ülkeler üzere ateşkes davetinde bulunmasının yanı sıra İsrail’in martta insani yardım yetkililerinin olduğu bölgeye, 10 Ağustos’ta okula ve 12 Eylül’de mülteci kampına ataklarını kınayarak Tel Aviv’e aylar sonra daha şiddetli reaksiyon gösterdi.
BATI ÜLKELERİNDEN AĞIR SİLAH DESTEĞİ
Stockholm Memleketler arası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) aktüel datalarına nazaran, 2011-2020’de İsrail’in konvansiyonel silah tedarikinin yüzde 70,2’sini ABD sağladı. ABD’yi, yüzde 23,9 ile Almanya, yüzde 5,9 ile İtalya takip etti. İsrail’e silah tedariki 7 Ekim sonrasında da devam etti.
ABD Kongresi, nisan ayında 95 milyar dolarlık dış askeri yardım paketi kapsamında İsrail’e 17 milyar dolar tahsis edilmesine da onay verdi.
Reuters’a konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen resmi kaynaklar, 7 Ekim 2023-28 Haziran 2024 periyodunda ABD’nin İsrail’e bombardıman uçaklarında kullanılan bir tonluk en az 14 bin MK-84 bombası, 6 bin 500 adet 227 kilogramlık bomba, 3 bin hassas güdümlü havadan karaya Hellfire füzesi, 1000 sığınak imha edici bomba, 2 bin 600 havadan atılan küçük çaplı bomba ve öbür mühimmatı sevk ettiğini bildirdi.
İsrailli Haaretz gazetesinin araştırmasına nazaran, 7 Ekim’den Temmuz 2024’e kadar ABD ve dünya genelindeki Amerikan askeri üslerinden kalkan 173 askeri ve sivil kargo uçuşu İsrail’e silah ve cephane taşıdı.
Bu uçakların büyük çoğunluğu İsrail’in güneyindeki Be’er Sheva kenti yakınlarındaki Nevatım Hava Üssü’ne inerken bu uçuşların aylara nazaran dağılımı Ekim 2023’te 22, Kasım 2023’te 47, Aralık 2023’te 32, ocakta 20, şubatta 8, martta 11, nisanda 17, mayısta 7 ve haziranda 9 adet olarak gerçekleşti.
Ayrıca son olarak İsrail Savunma Bakanlığı, 26 Eylül’de yaptığı yazılı açıklamada, Savunma Bakanlığı Genel Müdürü Eyal Zamir’in, Washington’da, Tel Aviv’in 8,7 milyar dolar kıymetindeki Amerikan savaş yardım paketini alması için bir mutabakat imzaladığını bildirdi.
Avrupa ülkelerinin İsrail’e yaptığı silah ihracatının kıymeti son 10 yılda milyarlarca euroya ulaşırken, 2014-2022 yıllarında Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden İsrail’e verilen ihracat lisanslarının toplam kıymeti yaklaşık 6,3 milyar euro oldu.
“Silah Ticaretiyle Çaba Kampanyası” (CAAT) data tabanına nazaran, 2015-2020’de Almanya hükümeti İsrail’e en az 1,4 milyar euro pahasında silah satışına onay verirken, İngiltere’den birebir periyotta İsrail’e savaş uçakları, füzeler, tanklar, hafif silahlar ve mühimmat için bileşenler dahil olmak üzere 426 milyon euroluk askeri ihracat gerçekleştirildi.
ALMANYA SİLAH SATIŞINI ARTIRDI
Almanya, 2023’te İsrail’e bir evvelki yıla nazaran 10 kat artışla 326,5 milyon euro kıymetinde silah teslimatı yaparken, bilhassa 7 Ekim’den sonra silah satışında artış oldu.
İsrail’in Gazze’ye yönelik akınlarının başlamasının akabinde birinci birkaç haftada Almanya hükümeti, İsrail’den gelen silah tedarikine ait 185 ek ihracat lisans başvurusunu onayladı.
Alman hükümetine nazaran 2023’te İsrail’e askeri teçhizat ihracatı için 308 farklı lisans onaylandı ve bunların toplam kıymeti yaklaşık 327 milyon euro oldu. Bu, onaylanan lisansların toplam pahasının 32,3 milyon euro olduğu 2022’ye nazaran on kat artış manasına geliyor.
İNGİLTERE TEDARİK DESTEKÇİSİ
CAAT datalarına nazaran, İngiltere, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ü işgal altında bulunduran İsrail’e 1967’den bu yana askeri gereç satışı yapıyor. İngiltere’den İsrail’e son 10 yılda askeri ekipman ve silah ticaretinin boyutu 495 milyon sterlini buldu.
Son 10 yılda İsrail’e silah satan şirketlere 1335 standart lisans ve 66 açık lisans veren İngiltere, 7 Ekim 2023 ile Mayıs 2024 arasında, askeri ve askeri olmayan kategoriler dahil toplam 108 silah ihracat lisansı verdi.
DİĞER ÜLKELER
İsrail’in Avrupa’daki en büyük tedarikçilerinden İtalya ise hükümetin “insan haklarını ihlal eden ülkelere ihracatı yasaklayan yasalar kapsamında silah satışlarını engelleme güvencesine” karşın sırf 2023 yılının son çeyreğinde İsrail’e az da olsa satış yaptı.
Fransa, “Demir Kubbe” savunma sistemi için kullanılanlar dahil savunma ekipmanlarında kullanılan kesimleri İsrail’e gönderiyor. Sivil toplum örgütleri, Fransa’nın İsrail’e silah satışını durdurması için Fransız devletine dava açtı.
Macaristan da Ağustos 2023’te İsrailli ve Alman şirketlerle ülkenin Zalaegerszeg kentinde insansız hava araçları üretmek üzere muahede imzaladı.
İsveç, Ekim 2023 sonunda Gazze’ye akınlarda ismi geçen İsrailli savunma şirketi Elbit Systems ile yaklaşık 170 milyon dolar bedelinde 10 yıllık muahede imzaladı.