TÜİK’e nazaran ağustosta yıllık TÜFE yüzde 80,2’ye çıkarken, giysi ve ayakkabıdaki yıllık fiyat artışı yüzde 38,03’de kaldı. Bu sonlu artışın piyasa şartlarına uygun olmadığını belirten bölüm temsilcileri, bu eserlerdeki yıllık artırımların yüzde 150’yi bulduğunu anlattı. İşte ayrıntılar…
Pantolon, tişört, kaban, ayakkabı… Son periyotta hazır giysi ve ayakkabı eserlerine gelen artırımlar dudak uçuklatıyor. İncecik bir tişörtün 200 liradan satıldığı, bir kot pantolonun 400 liraya çıktığı, bir kabanın 1500 liraya yükseldiği dalda, gerçek artırım oranları tartışma konusu oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) nazaran tüketici enflasyonu ağustosta yüzde 80,21’e yükselerek son 24 yılın doruğuna ulaşırken, giysi ve ayakkabıdaki yıllık fiyat artışı yüzde 38,03 ile hudutlu kaldı.
Yani TÜİK’e nazaran, giysi bölümü son bir yılda eserlerine yalnızca yüzde 36,1 oranında artırım yaparken; ayakkabı ise bir yılda yüzde 45,8 oranında zamlandı.
Ancak bu oranların vatandaşın karşı karşıya artırım oranlarının epeyce altında kalması dal temsilcilerini de şaşkınlığa uğratıyor.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Lideri Berke İçten ve Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel’e nazaran, ayakkabıdaki yıllık artırım oranları yüzde 80-90 civarındayken, hazır giysi eserlerindeki yıllık artırım ise yüzde 150’yi buldu.
TGSD: YILLIK ARTIRIM YÜZDE 150’YE ULAŞTI
TGSD Lideri Ramazan Kaya, 2021’den 2022’ye geçerken yüzde 100-120 aralığında artırım oranlarıyla karşı karşıya kalındığını; 2022’nin birinci çeyreğinden bu yana da eserlere yüzde 35-40 oranında yeni bir artırım daha geldiğini söyledi.
“Son bir yıla baktığımızda eserlerin toplamda yüzde 140, hatta yüzde 150 oranlarında zamlandığını görüyoruz” diyen Kaya, “İkinci 6 ayda personellik sarfiyatları ile güç maliyetlerindeki artışlar sonrası yeni bir artırım dalgası daha bekleniyor. Bu da kışlık eserlerin fiyatlarına yansıyacaktır” dedi.
Yansıtılan artırım oranlarının artan üretici fiyatlarından ötürü çok daha yüksek olması gerekirken hudutlu kaldığını anlatan Kaya, “Bunun nedeni, enflasyondan ötürü hane halkının alım gücündeki azalmadır. Satışlarda sakinlik yaşanınca, kârlılıkları düşürmemize karşın etiketleri artıramadık. Bu yüzden son 6 ayda yalnızca yüzde 35-40’lık artış yapılabildi” diye konuştu.
‘MADDE SEPETİNDEKİ ESERLERİN KALİTESİ ETKİLİ’
BMD Lideri Sinan Öncel ise, “TÜİK giysideki yıllık yüzde 36’lık artışı nasıl buldu bilmiyorum lakin piyasa şartlarına uygun bir artış değil” diyor.
Madde sepetine eklenen eserin markası, o eserin yapıldığı içerik, kullanılan pamuk ve deri oranının fiyatları etkilediğini anlatan Öncel, daldaki gerçek artırım oranlarının ise en uygun ihtimalle yüzde 80 olduğu bilgisini verdi.
ENERJİ ARTIRIMLARI KIŞLIK ESER FİYATLARINI UÇURACAK
“Fiyat artışları ÜFE ile paralel gidemese de TÜFE ile çabucak hemen paralel gidiyor” diyen Öncel, şöyle devam etti:
“Bu artışlar kışlık eserlerde çok daha fazla olacak. Bilhassa elektrik ve doğalgaz ile taşıma maliyetlerine gelen son gelen artırımlar, önümüzdeki aylarda fiyatlara direkt olarak yansıyacak. Kış dönemi fiyatlamasını yaparken bunlar göz önünde bulundurulacak.”
AYAKKABI YÜZDE 90 ZAMLANDI, SATIŞLAR TURİSTLERE
Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Lideri Berke İçten ise, ayakkabıya son bir yılda gelen artırımların yüzde 80-90 civarında olduğunu aktardı. İçten, bu oranın birtakım eser kümelerinde çok daha yüksek olduğunu söz etti.
İç piyasada yapılan satışlarda geçen yıla kıyasla adetsel bazda düşüşler olduğunu kaydeden İçten, “Geçen yıl 100 çift satılıyorsa bu yıl 90-95 adet satılıyor. Lakin cirosal bazda enflasyonun da tesiriyle artışlar mevcut” dedi.
Yine de mağazaların satışlardan şad kaldığını söz eden İçten, bunun turistlere yapılan satışlardan kaynaklandığını anlattı.
Ayakkabıdaki fiyatlamanın aylar öncesinden, o devrin maliyetlerine nazaran yapıldığı bilgisini veren İçten, bu yüzden elektrik ve doğalgaza gelen son artırımların yeni eserlere lakin ilkbahar ve yaz aylarında yansıtılabileceğini; kışlık eserleri etkilemeyeceğini söyledi.
‘DARALMA 2023’ÜN BİRİNCİ 6 AYINA KADAR SÜRECEK’
Öte yandan, TGSD Lideri Ramazan Kaya, vatandaşın alım gücünde yüzde 10 oranında azalma gördüklerini, bu daralmanın 2023’ün birinci 6 ayına kadar sürmesini beklediklerini anlattı.
İç piyasadaki yavaşlamayı temmuzda hissetmeye başladıklarını, bu sakinliğin ağustosta da devam ettiğini belirten Kaya, “Hareketli olan tek kısım turistler, yani yolcu beraberindeki ticaret” dedi.
“Daha lüks marketlerde turistlerin yaptığı alışverişlerin ağır olduğunu görüyoruz” diyen Kaya, “Orta direk olarak nitelendirdiğimiz kesitin alım gücünde yüzde 10’a varan düşüşler var temmuzda. Ağustosta da devam ediyor. Yalnızca okulların açılmasıyla bir ölçü hareketlilik var, o kadar” diye konuştu.
İç piyasada yılın son çeyreğinde yüzde 10-20 aralığında daralma beklediklerini kaydeden Kaya, bu daralmanın 2023’ün birinci yarısında da süreceğini tabir etti ve “İşlerin 2023’ün birinci 6 ayında, 2022’nin birebir devrine nazaran yüzde 10-15 aralığında daralacağını öngörüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.