Mardin’in Dargeçit ilçesinin Ilısu Mahallesi’ndeki Boncuklu Tarla’da yürütülen hafriyat çalışmasında 12 bin yıllık kamu binasının kalıntıları bulundu.
Tarih boyunca Sümer, Akad, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı’nın da ortalarında yer aldığı 25 medeniyete mesken sahipliği yapan Boncuklu Tarla’da Mardin Müze Müdürlüğü tarafından 2012’de başlatılan arkeolojik hafriyatlar aralıklarla devam ediyor.
11 dönüm alanda daha hafriyat çalışmalarının tamamlanmasıyla bölge turizme açılacak.
ÇOK FAZLA BONCUK BULUNDUĞU İÇİN…
Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş başkanlığında arkeolog, antropolog, arkeozooloji ve arkeobotanik uzmanlarının yer aldığı 15 kişilik takım tarafından yürütülen bu sezonki hafriyatlarda 3 periyoda ilişkin üst üste inşa edilmiş, 12 bin yıllık olduğu belirtilen kamu binasının kalıntılarına ulaşıldı.
Alanda boncuk, ok uçları ve kemik üzere birçok buluntu da gün yüzüne çıkarıldı.
Boncuklu Tarla’nın Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem’e tarihlenen bir yerleşim yeri olduğunu, köylülerin burada çok fazla boncuk bulmasıyla isminin bu biçimde literatüre girdiğini belirten Kodaş, “Boncuklu Tarla’da milattan evvel 13 binden 8 binin sonuna kadar kesintisiz bir iskan olduğu tespit edildi. Birbirinden farklı devirlere ilişkin mimari kalıntılar, iskeletler, küçük buluntular ve çok sayıda boncuk ele geçirildi” dedi.
Doç. Dr. Kodaş, kamu binasına ait, “Milattan evvel 10 bin yılına ilişkin 3 sefer üst üste inşa edilmiş binanın kıymetli bir kısmı açığa çıkarıldı. Bir binanın tamamı gün yüzüne çıkarıldı. Bu, konut olmayan birçok kişi yahut küme tarafından kullanılmış büyük boyutlu yapılar” diye konuştu.
Yapıların içinde steller (dikilmiş, yüksekliği eninden uzun yekpare bir taştan oluşan yapıt), payandalar (düşey bir taşıyıcıyı, binayı ya da tekneyi gerek istikrarda tutabilmek gerekse devrilmesini, çökmesini ya da kaymasını engellemek emeliyle kullanılan ahşap ya da betondan göğüsleyici dayanak) ve kolonların olduğunu belirten Kodaş, yapının hem mimari hem de iç düzenlemeleri açısından konuttan farklı bir biçimde inşa edildiğinin belirlendiğini belirtti.
Kodaş, hafriyat ilerledikçe bu binanın altında iki başka evreye ilişkin yapıların olduğunu fark ettiklerini lisana getirdi.
“Benzer boyutlara ve özelliklere sahip binalar tıpkı alana üst üste inşa edilmişler. Evrelerin hepsi milattan evvel 10 bin yılına ilişkin. Biri terk edildikten sonra doldurulmuş ve onun üzerine yenisi inşa edilmiş. Her evre ortasındaki tam süreyi şimdi bilemeyiz lakin çok uzun bir mühlet geçmemiş, o denli görünüyor” tabirlerini kullanan Kodaş, inanç merkezleri olarak da ilişkilendirilebilecek bu kamu binalarının ne emelle kullanıldığının ilerleyen süreçte daha güzel ortaya çıkacağını belirtti.
ESKİ TAPINAKLAR BULUNMUŞTU
2,5 hektar alana sahip Boncuklu Tarla’da bugüne kadar Epipaleolitik Dönem’den Geç Çanak Çömlek Öncesi Neolitik Periyot B Evresine kadar geçen süreçten kalma çok sayıda buluntu gün yüzüne çıkarılmıştı.
Kazılarda bugüne kadar, mimari kalıntı, konut, özel yapı, “kamu binaları” ile mezarlarda 130 bireye ilişkin iskeletler, 100 bini aşkın boncuk ve Neolitik Dönem’e ilişkin 11 bin 300 yıla tarihlendiği düşünülen tapınak bulunmuştu.
Boncuklu Tarla’da son bulunan tapınağın ise 12 bin yıllık olduğunun varsayım edildiği açıklanmıştı. (AA)