ALİ YILDIRIM
Yeni bir araba sahibi olmak her geçen gün daha sıkıntı hale geliyor. Artan fiyatlar, kur tesiri ve özel tüketim vergisi (ÖTV) kaynaklı yeni bir araca ulaşmak artık neredeyse hayal oldu. Buna bir de finansman sorunu eklenince tüketici bırakın artık istediğini en ucuzunu bile alamaz duruma geldi. Fiyatların bu derece üst tırmanmasında hiç kuşkusuz demode vergi sisteminin de tesiri büyük. Geçtiğimiz haftalarda CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun açıklamaları ve ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ÖTV bildirimi tüketicilerde büyük indirim beklentisi oluşturdu. Ama kuvvetli bir ihtimalle vergi indirimini daha çok bekleriz. Ancak bu ay içinde matrah artışı gerçekleşebilir. Zira bakıldığında Türkiye’de araba fiyatları yüzde 45-50-60-70-80 aralıklarında vergi oranlarına nazaran oluşuyor. Tabi daha üst dilimler de mevcut. Uzun bir müddettir yüzde 45 vergi diliminden fiyatlanan araba kalmadı. Çabucak ardından ise yüzde 50’lik dilim son buldu. Ortaya sonradan eklenen yüzde 60 ve 70’lik dilimler de son günlerini yaşıyor. Yaklaşık son 2 aydır arabaların fiyatları yüzde 70 vergi diliminden başlayarak etiketleniyor. Temmuz 2022’de de yüzde 70 dilime giren araç sayısı neredeyse 5 model bile değil. Bu yüzden acil bir matrah düzenlemesine kural gözüyle bakılıyor.
Ağustos 2021’de yapılan düzenlemeyle birlikte, yüzde 45’lik ÖTV dilimindeki matrah limiti 85 bin TL’den 92 bin TL’ye, yüzde 50’lik ÖTV dilimindeki matrah limiti ise 130 bin TL’den 150 bin TL’ye yükseltilmişti. O düzenleme sürecinde yüzde 60 ve 70’lik dilimler yoktu. Yüksek kur otomotiv dalının belinde hala bir kambur olarak duruyor. Bu yüzden geçen yıl yapılan güncellemeyle birlikte birtakım sıfır arabaların fiyatları yalnızca nefes aldı. Fiyatlar çabucak hemen 6 ayda tıpkı düzeye geldi. Sonrasında ortaya eklenen baremlerin de tesiri bugün itibariyle bitti sayılır. Bugün dönülüp geriye bakıldığında da yalnızca fiyat tarafında daha makûs günlerin geldiği de aşikar.
100 ARACIN 85’İ YÜZDE 80’LİK DİLİMDEN SATILDI
Otomobilde ÖTV sistemi gün geçtikçe geçerliliğini yitiriyor. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) datalarına nazaran, Türkiye araba ve hafif ticari araç toplam satışları, Ocak-Temmuz 2022’de geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 7,3 azalarak 410 bin 110 adet oldu. Kelam konusu periyotta araba satışları yüzde 7,9 azalarak 319 bin 313 ve hafif ticari araç satışları yüzde 5,3 düşüşle 90 bin 797 adet oldu. Araba ve hafif ticari araç pazarı, temmuzda geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 9,1 artarak 52 bin 206 adede yükseldi. Tabloya bakıldığında satışların artık yüklü bir kısmı yüzde 80 ÖTV diliminde yer alan araçlardan. Pazarın yüzde 85,4’ü yüzde 80’lik vergi diliminden gelirken, yalnızca pazarın yüzde 6,8’ini de yüzde 70 dilimdeki araçlar oluşturdu.
ZAMANINDA DÜZENLEME PAZARI 1 MİLYONA YAKLAŞTIRIR
Araç bulunurluğunun gerçekleşmesi durumunda pazarın 1 milyon adetlere çıkabileceğini söyleyen bölüm temsilcileri de acil bir formda matrah artışı bekliyor. ÖTV baremlerindeki değişimin vaktinde değişmesi gerektiği vurgulanırken, geçen yılın fakat bu biçimde yakalanacağı varsayım ediliyor. Öte yandan dalda bulunurluk sorunu da devam ediyor. Pandemiyle birlikte tanıştığımız çip sorunu yeni bir arabası bulmayı epeyce güç duruma getirdi. Bu süreçte liranın kaybetmesiyle bir arada, fiyatlarda sert artış olunca sıfır araba bile yatırım aracına döndü.
BUGÜN SATILSA 1.5 MİLYON LİRALARI GÖRÜR
Türkiye’nin arabası ismiyle lanse edilen TOGG için geri sayım başladı. Uzun bir müddettir aracın Türkiye pazarına çıkması için çeşitli tarihler verilirken, Erdoğan 2023’in birinci çeyreğini işaret etti. Çok yakın olmasa da Türkiye pazarında satılan emsallerin fiyatları 1.6 milyon liradan başlarken, bugün teşvik olmadan satılsa bile TOGG için 1.5 milyon lira demek çok da yanlış olmaz.
Türkiye’nin arabası yola çıkmak için artık gün sayıyor. Aralık 2019’da lanse edilen yerli marka TOGG için çeşitli tarihler verilse de birinci lansmanın 2020’de yapılması planlanıyordu. 2022’nin ikinci yarısında ise Türkiye’de yola çıkacaktı. Lakin en son tarih Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından verildi. TOGG’un direksiyonuna geçen Erdoğan “29 Ekim’de TOGG’un fabrikasını açıyoruz. 2023’ün birinci çeyreğinde TOGG’u vatanımızın yollarında görmeye başlayacağız” sözlerini kullandı. Toplumun her kesitinden ilgi gören modelin fiyatı da epeyce merak konusu. TOGG CEO’su Gürcan Karakaş’ın da daha evvel söylediği üzere ‘Fiyatta C-SUV’larla rekabet edebilecek bir araba olacak’ demesiydi. Bugün bakıldığında bile ortalama bir C-SUV arabanın fiyatı 1 milyonun çok üstünde. Aracın rekabet edeceği modellere kıyaslama yapılırsa, çabucak hemen tıpkı menzillere ve batarya kapasitesine sahip Türkiye’de resmi olarak satılan yüzde 100 elektrikli araçların fiyatları bugün 1.6 milyon liradan başlıyor. Biraz daha çıta yükseldiğinde de 2.5 milyonun üzerine çıkmak güç değil. TOGG’un SUV modelinin büyük bir vergi teşviğiyle gelmesi durumunda bile etiketin 1 milyon lira olması sıkıntı değil. Lakin hiçbir teşvik gelmemesi durumunda 1.5 milyon lira düzeyleri de güçlü kestirimler ortasında. Kurdaki artış devam ettiği sürece fiyatlarında artması kaçınılmaz olacak. Bugün en ucuz arabalar için bile çabucak hemen 500 bin liraları konuşuyorsak, 2023’ün birinci çeyreğinde TOGG’un teşviksiz fiyatının 2 milyon lira olması sıkıntı değil.
TOGG İŞTİRAKİYLE BİRİNCİ BATARYA ÜRETİLDİ
TOGG ve Farasis Energy iştirakinde pak güç depolama tahlilleri geliştirmek üzere kurulan Siro Silk Road Pak Güç Depolama Teknolojileri (Siro), batarya üretimine başladı. Siro, idare merkezinin de bulunduğu Gebze’de kurduğu Batarya Geliştirme Merkezi’nde birinci bataryasını üretti. Siro, geliştirilen batarya modül ve paketlerinin seri üretimine 2023 yılının başından itibaren başlayacak. İkinci etapta Siro, Batarya Geliştirme Merkezi ile Farasis Energy’nin en son teknolojisine dayalı Li-Ion NMC batarya hücreleri geliştirecek ve üretecek.
YÜKÜ AĞIR TÜKETİMİ HAFİF
Toyota Proace City versiyonundan sonra kombiyi de eş vakitli pazara sundu. Uzun bir ortadan sonra bizler için de farklı bir tecrübe olan Proace City Cargo, geniş yükleme alanı, konforlu kullanımı ve bilhassa cimri yakıt tüketimiyle bu hafta test konuğumuz oldu.
Japon otomotiv devine Fransız kardeş olan hafif ticari ailesi, farklı versiyonlarla genişlemeye devam ediyor. PSA platformuyla ortak üretim bir ticari ortaya çıkaran Toyota Proace City versiyonundan sonra kombiyi de eş vakitli pazara sundu. Uzun bir ortadan sonra bizler için de farklı bir tecrübe olan Proace City Cargo, geniş yükleme alanı, konforlu kullanımı ve bilhassa cimri yakıt tüketimiyle bu hafta test konuğumuz oldu. Büsbütün sade bir dizayna sahip olan hafif ticari modelde, araca yük getirecek rastgele bir ayrıntıya yer verilmemiş. Beyaz renk, siyah plastik tamponlar ve 16 inç’lik jantlar klasik ticari bir modelde standart olarak sunulan ögelerden. Sağ ve sol taraftan da açılabilen sürgülü kapılar kolay yükleme alanı sunarken, art kapıları 180 derece açılması hacmin tüm boşluklarını kullanmayı sağlıyor. Aracın ön kısmında klasik panel van modellerden farklı olarak sürücü dahil 3 bireye veriliyor. Vites topuzu izasındaki koltuk öne yatırıldığında masaya dönülüyor. Dizüstü bilgisayarlar ve tabletler için ülkü bir çalışma yüzeyi ortaya çıkıyor. Ayrıyeten ön kısımda hayli fazla saklama alanı mevcut. Modelin yüksek taşıma kapasitesi ve 4.4 m³’e kadar taşıma alanı ile en büyük kutulardan en ağır yüklere kadar her muhtaçlığı karşılaya bilecek seviyede. 2 adet Euro palet yüklemek hiç de sıkıntı değil. Araçta 1.5 litrelik manuel dizel motor misyon yapıyor. Bu 100 beygirlik tek seçenek epeyce yetiyor. Asıl hüner ise tüketimde. Aracın fabrika bilgilerine nazaran, 100 km’de yaptığı yakıt tüketimi 4.1 litre bu sayılara ulaşmak hiç güç değil. Hatta sakinliğinizi korursanız 4 litrenin altını bile görmek mümkün. Aracın başlangıç fiyatı ise 407 bin lira.
ÜNİVERSİTELİLERDEN HYUNDAI’YE 3 YENİ KONSEPT
Hyundai Avrupa Tasarım Merkezi, İtalya’nın ünlü tasarım enstitüsü Turin Istituto Europeo di Design ile ortak bir tasarım projesi gerçekleştirdi. Bu işbirliği çerçevesinde, 2021-2022 akademik yılı, “Ulaşım Tasarımı” kısmından mezun olan öğrencilerin bitirme tezleri ele alındı. Tam 4,40 metre uzunluğunda ve hidrojen güç aktarma organıyla çalışan ve tıpkı vakitte sürüş keyfini yüksek performansla birleştiren konseptler, öğrencilerin hayal dünyasıyla hazırlanırken Hyundai Avrupa Tasarım Merkezi de deneyimlerini genç yeteneklerle paylaşmış oldu. 11 ülkeden toplam 43 öğrencinin katıldığı projede bir arabanın tasarım süreçleri, marka ve pazar tahlilleri, tarz araştırmaları ve eskizlerden başlayarak 3D modellemeye kadar bir çok kademenin üzerinde duruldu. A’dan Z’ye tüm süreçleri en ince detayına kadar ele alan öğrenciler, bu çerçevede HYDRONE_01, ASKJA ve AVA isminde üç farklı konsept hazırladı.
İŞ ÇOK LAKİN KÂRLILIK DÜŞÜYOR
Otomotiv kesimini olumsuz tarafta etkileyen döviz kuru, faiz, enflasyon üçgeninin oto servislerini daha derinden etkiliyor. Ocak ayında belirlenen taban fiyat, sonrasında yaşanan yüksek enflasyon sebebiyle, maliyetlerin denetimsiz artması sonucunda olumsuz bir tablo çizdi. Tüm Oto Servisleri Federasyonu (TOSEF) Genel Sekreteri Hakkı Urfa “Aynı artış oranı özel servislerin asıl gelir kaynağı olan personellik sayılarında olmadığı için bölüm maliyetlerin altında ezildi. Tüm bu etkenlerin üzerine ortaya çıkan global tedarik sorunu tüm kesimlerde olduğu üzere otomotiv kesimini de olumsuz etkiledi. Bilhassa yedek kesim tedarikindeki sorunlar, servislerimizi tüketicilere karşı maalesef güç durumda bıraktı. Fakat sıfır araç arzındaki sıkıntılar ikinci el araba piyasasının hareketlenmesini münasebetiyle da özel servislere giren araç sayısının artış yaşandı. Sıfır araç bulamayan araç sahipleri ellerindeki araçlara bakım tamir yaptırıp kullanma yoluna gittiği için özel servisler bu durumdan olumlu tarafta etkilendi” dedi.