Modern Kürt şiirinin değerli isimlerinden Arjen Arî, 12. vefat yıl dönümünde Diyarbakır’da yapılacak özel bir aktiflikle anılacak. Arjen Arî’nin ailesi ve Sor Yayınları tarafından 17 Kasım’da Sezai Karakoç Kongre Merkezi’nde (ÇandAmed) düzenlenecek aktiflik, saat 17:30’da başlayacak.
Programda, 11’inci Arjen Arî Şiir Yarışması’nın ödül merasimi gerçekleştirilecek. Arjen Arî Şiir Ödülü’nü kazanmış şairlerin yapıtlarından oluşan özel bir set de birinci kez okurlara sunulacak.
ŞİİRLERİ SESLENDİRİLECEK
Arî’nin şiirlerini besteleyenlerden Mehmet Atlı ve Xalit Tarî sahne alacak. Birçok şair tarafından Arî’nin şiirleri seslendirilecek. Aktiflikte ayrıyeten Sor Yayınları, Arjen Arî’nin ailesi, arkadaşları, sevdikleri, birçok kitle örgütü temsilcileri ve Arjen Arî şiir mükafatını kazanmış kimi şairler de kelam alacak.
Etkinlik kapsamında Arî’nin bugüne kadar bilinmeyen fotoğraflarından bir stant oluşturulacak. Arî’yi anlatan “Bîraxane” sineması, direktör Bilal Korkut’un iştirakiyle gösterilecek. Ayrıyeten kitap haline getirilen sinemanın senaryosu okuyucuyla buluşturulacak.
Geçen yıl Arjen Arî Şiir mükafatını alan ve bu yıl düzenlenecek anma aktifliğinin hazırlık çalışmalarında yer alan Rêzan Diljen aktifliği anlattı.
PROGRAMDA ÖNE ÇIKAN ETKİNLİKLER
Bîraxane sineması gösterimi: Direktör Bilal Korkut’un, Arjen Arî’nin hayatını ve şiirini husus aldığı “Bîraxane” sineması, Diyarbakırlı izleyicilerle buluşacak. Bilal Korkut’un iştirakiyle gerçekleşecek filim, Arjen Arî’nin şiir dünyasına odaklanarak izleyicilere şairin hayatı ve şiir anlayışını derinlemesine anlatacak. Diljen, “Bilal Korkut’un o gün programda olacağını söylemek de ayrıyeten heyecanlandırıyor beni” dedi.
Yeni kitap ve şiir setleri: Aktiflikte “Bîraxane” sinemasının senaryosu kitap olarak basılıp satışa sunulacak. Ayrıyeten Arjen Arî Şiir Ödülü’nü kazanmış şairlerin yapıtlarından oluşan özel bir set de birinci sefer okurlarla buluşacak. İştirakçiler, bu kitapları direktör Bilal Korkut’a ve aktifliğe katılacak ödüllü şairlere imzalatabilecek.
Fotoğraf standı: Arjen Arî’nin daha evvel hiç yayımlanmamış fotoğrafları da aktiflik kapsamında birinci kere bir stantta toplanacak. Necla Arî aracılığla Arjen Arî’nin birçok fotoğrafına ulaşıldı. Bu stant, Arjen Arî’yi klasik birkaç fotoğrafın ötesinde, daha farklı yüzleriyle tanıma fırsatı sunacak. Stant, Arî’nin çok taraflı kişiliğine ışık tutacak.
Diljen, “Arjen Ari’nin daha evvel hiç görmediğiniz fotoğraflarını sağolsun Necla Abla bizle paylaştı ve biz de neden bunu bir fotoğraf standına çevirmiyoruz dedik doğal olarak. Arjen Ari’yi klasikleşmiş üç beş fotoğrafı dışında bu kadar çok fotoğrafı olduğunu bilmek, görmek o kadar hoş ki…” dedi.
Müzik performansları ve şiir dinletileri: Mehmet Atlı ve Xalit Tarî, Arjen Arî’nin şiirlerinden besteledikleri müzikleri seslendirecek. Arî’nin ritmik, simetrik, bir balans ve ahenk içindeki şiirlerinin müzisyenlerin beste için ilham kaynağı oldu. Aktiflikte ayrıyeten o gün orada olanlar değil dünyanın farklı yerlerinden şairler de, Arjen Arî’nin şiirlerini okuyarak aktifliğe iştirak sağlayacak. Bu geniş iştirak, anma aktifliğini Diyarbakır’ın ötesine taşıyarak Kürt edebiyatının kozmik boyutuna işaret ediyor.
11. Arjen Ari Şiir Yarışması’nın ödül merasimi: Bu yıl rastgele bir belge ödül alamadı. 2016 yılında da misal bir durum olmuştu. Onur mükafatı ise Murathan Mungan’a verildi. Program kapsamında Mungan’a mükafatı takdim edilecek.
‘ÖZGÜRLÜKÇÜYDÜ, ANTİKOLONYALİSTTİ, İSYANKARDI’
Bu yılki anma etkinliğinde misyon alan şair Rêzan Diljen, Arjen Arî’nin mirasının şiir dünyasında eşsiz bir yere sahip olduğunu belirtti: “Arjen Arî’yi anlatmak istersem, ona kendi dizeleriyle şöyle diyebilirim: Arjen Arî özgürlükçüydü, antikolonyalistti, isyankardı, dizelerinde dediği üzere ‘Azadî bû ma ne, ya em li hêvîyê?’ Arjen Arî aşkı arayan, biçimlendiren bir şairdir, ‘hez’ şiirinde dediği üzere, ‘li hezê digerim bi dilekî mişt hez’. Arjen Arî Kürttü, sözleriyle, betimlemeleriyle, kalem tutmasıyla ve tabi ki coğrafyasıyla, ‘şerm e şairekî çiyayî dahêjin gornê.’”
Diljen, yarışın Kürtçe şiir topluluğunda kıymetli bir tesir bıraktığını şu kelamlarıyla söz etti: “Edebiyat tarihi boyunca yüzyıldan fazladır birçok ödül organize edildi, düzenlendi. Zannedersem aramızdaki en kıymetli fark bizim biraz daha romantize edip o denli bakmamız olabilir. Arjen Arî’nin isiminin getirdiği yük daima mükafatı kazananlara olumlu manada baskı yapmıştır. Bir oburu bu müsabakanın alternatifinin olmaması da aslında bir yandan kırılmaları engellediğinden Kürtçe şiir topluluğundaki hegemonya çıkarımını yapmak zannedersem ki güç olmaz. Benim ödül almamın üzerinden çabucak hemen bir yıl geçti ve bu bir yılda mükafatın gerek poetik olarak gerekse öteki edebi etkinlikler açısından sorumlulukları da beraberinde getirdiğini deneyimleyerek öğrendim. Bu sebeple bu sene anma etkinliğinde yer almak natürel ki onur verici bir şey.”
GENÇ KÜRT ŞAİRLERE ARJEN ARÎ’NİN MÜSAADEDEN GİTME ÇAĞRISI
Diljen, Arjen Arî üzerinden Kürtçe şiir yazmaya yönelik bir davette bulunarak şunları lisana getirdi: “T. S. Eliot’un hoş bir kelamı var; ‘Eğer yaşayan şairlerimiz yoksa ölen şairlerimizin de bir değeri yoktur.’ Biz bu aktifliği organize ederken, Arjen Arî’nin Kürt edebiyatına kazandırdığı bayrağın genç jenerasyonlara taşınmasını diliyoruz. 2014’te müsabakaya katılan 23 evrak varken, günümüzde bu sayı dörde düştü. Bu durum, hem şiire olan ilginin azaldığını hem de Kürt gençlerinin teşvike gereksinim duyduğunu gösteriyor. Bu aktiflik, gençleri şiire ve Arjen Arî’nin bıraktığı mirasa sahip çıkmaya çağırmak açısından büyük bir değer taşıyor.”
1979’DAN BUGÜNE: ARJEN ARÎ’NİN ŞİİRE MEYDAN OKUYAN MİRASI
Arjen Arî’nin edebiyat seyahatine 1979’da Tîrêj mecmuasında yayımlanan birinci şiiriyle başladığını ve 30 Ekim 2012 yılına kadar şiire meydan okumuş bir şair olduğunu hatırlatan Diljen, aktifliğin Kürt edebiyatında esaslı bir iz bırakan bu sanatçıyı anmak ve onun anısını yaşatmak için bir fırsat sunduğunu söz ediyor. “17 Kasım günü, Arjen Arî’yi anmak için bir ortaya geleceğiz. Dinleme sırası Arjen Arî’de, rahat uyu ‘şairo'” diyen Diljen, aktifliğin fiyatsız olarak herkesin iştirakine açık olacağını belirtti.
ARJEN ARÎ KİMDİR?
Arjen Arî, 1956 yılında Mardin’in Nusaybin ilçesine bağlı Çalê köyünde doğdu. Birinci ve orta tahsilini Nusaybin’de tamamlayan Arî, 1979’da Diyarbakır Eğitim Enstitüsü Türkçe kısmını bitirdi. Birinci şiiri 1979 yılında Tirej mecmuasında yayımlandı.
Şiirleri İsveç ve Türkiye’de Berbang, Kurdistan Pres, Nûdem, Çira, Rewşen, Nubihar, Gulistan, Kevan, Tiroj, Peyv, Nûbûn ve Karwan isimli mecmualarda yayımlandı. 2004’te Kürt Müellifler Birliğinin kurucuları ortasında yer aldı.
Kanser hastalığı nedeniyle 30 Ekim 2012’de Diyarbakır’da hayatını kaybetti.
Arî ismine her sene Sor Yayınları (Weşanên Sor) ve Arjen Arî’nin ailesi tarafından “Arjen Arî Şiir Yarışması” düzenleniyor.
Eserleri:
Ramûsan min veşartin li geliyekî (Avesta), 2000
Ev çiya rûspî ne (Avesta), 2002
Destana Kawa (Elma), 2003
Eroûtîka (Lîs), 2006
Şêrgele ” (Avesta), 2008
Ari ayrıyeten Kürt şiirinin tarihi geçmişini aktaran “Antolojiya Helbesta Bakûr” isimli Kürt Edebiyatı Antolojisi’ni de hazırladı.
(KÜLTÜR SANAT SERVİSİ)