Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, Bakanlığının 2025 yılı bütçesi üzerindeki görüşmelerde milletvekillerinin soru ve tenkitlerini yanıtladı. Türkiye’nin güç talebinin arttığını ve büyüyen bir ülke olduğunu lisana getiren Bayraktar, “Son 20 yılda hem doğal gazda hem elektrikte talep neredeyse 3 katına çıktı. Yıllık yaklaşık yüzde 4,5’in üzerinde bir elektrik talebi artışı var. Bizim öncelikli misyonumuz bu artan talebi karşılayabilmek. Arz güvenliği bizim birinci öncelikli noktamız.” diye konuştu.
Bayraktar, Türkiye’nin 2022’de doğal gaza yaklaşık 44,6 milyar dolar ödediğini belirterek, “2023’te bu sayı 23,5 milyar dolara geriledi. Petrol ve petrol eserlerine 2022’de 40,4 milyar dolar ödedik. Bu kadar büyük bir ithalat kalemi yalnızca iktisat özelinde değil, tıpkı vakitte başka bütün alanlarda da bizim üstesinden gelmemizi zorlaştıran bir bahis. Münasebetiyle bütün stratejimizi aslında 2002’den beri Türkiye’nin güçteki dışa bağımlılığını düşürme üzerine kurgulamış durumdayız.” değerlendirmelerinde bulundu.
Artan güç talebi karşılanırken güçte dışa bağımlılığın kesinlikle bitirilmesi gerektiğini kaydeden Bayraktar, “Üçüncü bir zorluk, hatta tahminen bunların daha ilerisinde bir zorluk, 2053 net sıfır emisyon gayesi, Cumhurbaşkanımızın 2021’de Türkiye’yi Paris İklim Mutabakatı’na taraf yaparak ortaya koyduğu Türkiye’nin iklim değişikliğiyle çaba maksatları. Bu, bildiğimiz bütün paradigmaların değişmesi manasına geliyor. Ulaşımdan tarıma, tarımdan binalara, güçten endüstriye bütün alanlarda çok esaslı bir dönüşüme hazır olmamız gerekiyor.” tabirini kullandı.
Bayraktar, kelam konusu değişikliklerin gerçekleşmesi için Türkiye’nin yerli ve yenilenebilir güç kaynaklarını azami seviyede kullanması ve yapılacak uygulamaların etrafla uyumlu ve tabiat dostu olması gerektiğini söyledi.
“TOPLAM ELEKTRİK ÜRETİMİNİN YÜZDE 2,5’İNİ BU İKİ SANTRALDEN KARŞILIYORUZ”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar, Yeniköy ve Kemerköy Termik santrallerine ait bir soruyu yanıtlarken, “Bu şirket yılda 7,9 teravatsaat elektrik üretiyor. Türkiye’deki toplam elektrik üretiminin yüzde 2,5’ini bu iki santralden karşılıyoruz. Bu enerjiyi doğal gazdan üretsek, ithal kaynaktan üretsek yaklaşık 6 milyar metreküplük doğal gaz ithal etmemiz gerekiyor. Bir cari açık kaynağı daha oluşmuş oluyor ve bunun yaklaşık bedeli yıllık 700 milyon dolar oluyor.” diye konuştu.
Yenilenebilir güçten üretilen elektriğin artırılmasıyla Türkiye’nin net sıfır emisyon amacına yaklaşacağını vurgulayan Bayraktar, “Türkiye bugün konutlarında kullandığı elektriğin tamamını yalnızca rüzgar ve güneş gücünden üretir hale gelmiş durumda.” dedi.
Bakan Bayraktar, birtakım kentlerde yaşanan elektrik kesintilerine ait soruyu yanıtlarken, Türkiye’nin mevcut kurulu gücünün, güçlü ve çağdaş bir altyapıyla desteklenmesi gerektiğini söyledi. Ülkede 100 binin üzerinde insanın, meskenlere, iş yerlerine elektrik getirmek için çalıştığını anlatan Bayraktar, yılın yüzde 98-99’unda elektrik tedariki olduğunu lakin bir saat elektrik olmadığında gelen şikayetleri, işçilere haksızlık olarak değerlendirdiğini belirtti.
Bayraktar, nükleer gücün Türkiye’nin 70 yıllık düşü olduğunu tabir ederek, 2010’da Rusya Federasyonu ile yapılan mutabakat çerçevesinde nükleer faaliyetlere başlanıldığını anımsattı. Bayraktar, Türkiye’nin iklim amaçlarına ulaşabilmesi için nükleer güce sahip olması gerektiğinin altını çizdi.
“Nükleer Enerjiyi Üç Katına Çıkarma Deklarasyonu”na imza atan 31 ülkenin, global ısınmayla uğraşta nükleer gücün kural olduğunu söz ettiklerini anımsatan Bayraktar, “Bizim Akkuyu ile Sinop’ta ve Trakya’da toplam 3 konvansiyonel büyük santrale, yaklaşık 12 reaktöre muhtaçlığımız var. Küçük modüler reaktörlere de muhtaçlık var. Bugün bilhassa dünyada gelişen yapay zeka, büyük veri üzere trendler büyük bir elektrik gereksinimini beraberinde getiriyor.” dedi.
“MAVİ VATAN’DA BİR DESTAN YAZILIYOR”
Bakan Bayraktar, Türkiye’nin yeşil hidrojeni, depolama ve karbon yakalama teknolojilerini güç portföyüne katarak süratle ilerlediğini kaydederek, bu çalışmalarda değerli role sahip olan kritik mineraller ve az toprak elementleri üzerine ağır faaliyetler yürütülmesi gerektiğini söz etti.
Eskişehir Beylikova’da bulunan bor rezervinin, Türkiye’yi farklı bir lige taşıyacak stratejik avantaj barındırdığına dikkati çeken Bayraktar, “Bu rezervi, bor karbür üzere katma pahalı esere değiştirerek paha üretebileceğimize inanıyoruz. Bunun için de Balıkesir Bandırma’da da bor karbür üretimimiz devam ediyor. Hem savunma endüstrimiz için hem ülkemizde hem dışarıda kullanılması açısından ihracat kabiliyeti açısından çok daha katma bedelli bir esere inşallah geçmiş olacağız.” diye konuştu.
Bakan Bayraktar, AK Parti devrinde Portekiz veya Avusturya’nın toplam kurulu gücüne tekabül eden 83 bin megavatlık yatırımın özel kesim eliyle yapıldığını; bu kapsamda yenilenebilir güç dışındaki kesimlere alım ve hazine garantisi verilmediğini lisana getirdi.
Türkiye’nin son yıllarda temin ettiği sondaj gemilerinin maliyetine yönelik tenkitleri yanıtlayan Bayraktar, “‘Biz bunları kiralık gemilerle yaparız’ filan dendi. Hatta bizim Mavi Vatan dediğimiz bahse birileri ‘masal’ diye yaklaştı ancak gördüğünüz üzere Mavi Vatan’da bir destan yazılıyor.” tabirini kullandı.
Bayraktar, Akdeniz’deki sondaj faaliyetlerine ait, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na verdiği ruhsat alanlarında 9 derin deniz sondajı yapıldığını fakat keşfin Karadeniz’deki Tuna-1 kuyusundan geldiğini anlattı.
“İHTİYACIMIZIN YÜZDE 15’İNİ KARŞILAR VAZİYETTEYİZ”
Türkiye’nin farklı coğrafyalarda petrol ve doğal gaz aramalarını sürdürmesi gerektiğine vurgu yapan Bayraktar, “Bugün biz Türkiye içinde günlük 8 milyon metreküp gaz üretimi yapıyoruz. Lakin yurt dışındaki, Azerbaycan’daki varlığımızla toplam 20 milyon metreküpün üzerinde üretim yapıyoruz. Gereksinimimizin yüzde 15’ini karşılar vaziyetteyiz. Hasebiyle bunu daha da artırmamız lazım.” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Bayraktar, petrolde Türkiye’nin günlük yurt içi ve dışı üretiminin 150 bin varil, günlük tüketiminin 1 milyon varil civarında olduğunu anlatarak, Gabar’daki aramaları hızlandıracaklarını kaydetti. Bayraktar, Somali, Irak ve çeşitli coğrafyalardaki aramaları daha güçlü hale getirmeleri gerektiğini söyledi.
Enerji fiyatlarına değinen Bayraktar, elektrik mesken fiyatında Türkiye’nin Avrupa’nın en ucuz elektriğini kullandığını, doğal gaz fiyatında ise Belarus’tan sonra Avrupa’da 2’nci sırada olduğunu anlattı.
Ne kadar petrol ve doğal gaz ithalatının önlendiğine yönelik soru üzerine Bayraktar, yurt içi ve yurt dışı petrol üretiminin nakdî karşılığının 3,4 milyar dolar, Türkiye’nin kendi doğal gazının ise 2,1 milyar dolara ulaştığını; toplamda doğal gaz ve petrolde faturanın 5,5 milyar dolar aşağıya çekildiğini bildirdi.
“BOTAŞ’I RASTGELE BİR FORMDA ÖZELLEŞTİRMEYİ DÜŞÜNMÜYORUZ”
Bayraktar, BOTAŞ’ın Gazprom’a borcu olduğu argümanlarına yönelik, “BOTAŞ’ın tedarikçi firmalarla muahedeleri kapsamında gecikmiş rastgele bir borcu bulunmamaktadır. BOTAŞ’ın kimseye günü geçmiş, ertelenen bir borcu yoktur. BOTAŞ’ı rastgele bir halde özelleştirmeyi düşünmüyoruz. Çok güçlü bir BOTAŞ’ımız var.” açıklamalarında bulundu.
Yüksek elektrik tüketimi münasebetiyle sübvansiyon kapsamından çıkarılması planlanan yaklaşık 1,2 milyon hanenin, toplam elektriğin yüzde 17’sini tükettiğine işaret eden Bayraktar, “Bu 1,2 milyon haneye elektriğin gerçek fiyatını yansıttığımızda yaklaşık 50 milyar lira, yani 1,5 milyar dolarlık Hazine takviyesi azalmış olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Bayraktar, elektrikte uygulanan tarifenin doğal gaz için de geliştirilmesinin planlandığını aktardı.
TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığının yanı sıra Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Nükleer Düzenleme Kurumu, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Güç, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumunun 2025 yılı bütçeleri kabul edildi.