Bebek’te tahminen her hafta en az bir sefer önünden geçtiğim bir tekne.
İlk kez fark ediyorum…
Meğer ismi Thomas Mann’mış…
Beni en çok etkileyen müelliflerden birinin ismini taşıyan bu teknenin önünden geçiyormuşum ve hiç fark etmemişim.
“Venedik’te Ölüm”, “Tonia Kroger”, “Büyülü Dağ”, “Buddenbrook Ailesi…”
Sonra gözümü yandaki tekneye kaldırıyorum…
Onun ismi da Stefan Zweig…
“Haydii” diyorum ve gözüm otomatik olarak bir yandaki tekneye kayıyor…
Onun da ismi “Herman Hesse.”
“Siddharta’nın” yazarı…
Ve dördüncü tekne…
Onun ismi da Kafka…
“Metamorfoz”, “Ceza Sömürgesi’nin” muharriri Franz Kafka…
THOMAS MANN, HERMAN HESSE
STEFAN ZWEIG, FRANZ KAFKA
İnanabiliyor musunuz, bu dört tekne Bebek’te yan yana demirli…
Thomas Mann, Herman Hesse, Stefan Zweig ve Kafka…
Günlük seyahatler için kiraya verilen dört tekneymiş.
Sahibi Alman lisesinden mezun tekstilci Tarık Kutluca’ymış.
İşte o teknede bir arkadaş kümesi toplandık sohbet ediyoruz.
Aramızda gazeteciler, iş insanları var.
Bir de Hasan Cemal…
Tabi bahis onun çıkan yeni kitabına geliyor.
Ve “Hasan Abi” bir anda gecenin yıldızı oluyor.
EŞİ HASAN CEMAL’E: HALA
PASAPORTUN VARKEN GİT GEZ
Kitap 2018 yılının başında Hasan Cemal’in bir müddet yurtdışına gidip, birtakım kentlerden yazdığı bir günlük/ defteri gibi…
18 Ocak’ta İstanbul’da başlıyor, sonra Bremen, Berlin, Krakow, Gransk, devam ediyor.
Eşi Ayşe, “Hasan, bak kitabın çıktı, haydi pasaportun da hala elindeyken git dolaş yurtdışında ve yazı yazmayı da kes, hepimiz rahat edelim” demiş…
Tabi siz de anlamışsınızdır.
Bir eş kaygısı bu cümleler.
Hasan Abi’ye o günlerde Cumhurbaşkanına hakaretten dava açılmış.
Hapis cezası riski Demokles’in kılıcı üzere sallanıyor başının üzerinde.
Kitap işte o hislerle yazılmış.
TANIDIK BİR YAKIN GEÇMİŞ
TANIYACAĞIMIZ YAKIN GELECEK
Bugünün gençlerine ne der pek bilemiyorum fakat bizim jenerasyonumuzun derin düş kırıklığının ve hüsranının güncesi olmuş.
Yazıların birçoklarını okumuştum, ancak bu türlü tematik bir bütünlük içinde okuyunca bana çok tanıdık bir yakın geçmiş ve tanıyacağımız bir yakın geleceği çok hoş anlattı.
Hele hele ufukta “Etki ajanlığı” diye bir ucube de görününce, bu türlü kitaplar artık son hezeyanlarımız haline gelebilir.
Kitabın 285’inci sayfasına kadar, bu türlü bir hisle okudum.
Ama 285’inci sayfasında o denli bir yazı var ki…
Onu anlatacağım…
Çünkü o sayfadan itibaren kendimi tutamadım ve ağlamaya başladım.
Çünkü “Ağlayabilmek” artık nadir sığınaklardan biri artık.
Yazının üzerindeki tarih 20 Ekim 2018…
Başlığı da şu: “Osman Kavala, hakkında iddianame bile olmadan 1 yıldır hapiste…”
Meğer o vakitler insan hayatında 1 yıl kıymetli sayılıyormuş dedim.
Adaletsiz yere 1 yıl mahpusta kalmak içinizde nasıl bir isyana yol açıyormuş…
Bugün 14 Kasım 2024…
Osman Kavala hala hapiste…
Demek ki o yazının üzerinden 6 karanlık yıl daha geçmiş ve 7 yıl olmuş…
2555 gün…
SELAHATTİN DEMİRTAŞ
9 YILDIR İÇERDE: 3285 GÜN…
Onu okurken kitaptaki öbür bir yazıya dönüyorum…
Selahattin Demirtaş…
4 Kasım 2016’da tutuklanmış…
Demek ki 9 yıldır hapiste…
Tam 3285 gün…
Ne itirazlar, ne Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları, ne Anayasa Mahkemesi kararları…
Kimse iplememiş…
O 9 YILDA TÜRKİYE
NEREYE DÜŞMÜŞ
Öyle bir 9 yıl ki…
Türkiye Hukukun Üstünlüğü sıralamasında, dünya ülkeleri ortasında 117’inci sıraya adeta özgür düşüşle düşmüş…
Hukuk çukurunun, vicdan denen şey ise çukurunun dibinde…
Aynı çukurda birebir hizada bizimle kimler var diye bakıyorum…
Maduro’nun Venezuelası, Taliban’ın Afganistan’ı, İslamcıların elinde inim inleyen Pakistan, Uyuşturucu kartellerinin müstemlekeye çevirdiği Meksika, başını açan çocukların hapishanelerde süründüren, ailelerine bile haber vermeden idam eden İran…
Bizimle birlikte adalet çukurunun dibindekiler işte bunlar…
Bu Yeni muhitimiz, baht haline dönüşmüş yeni coğrafyamız burası.
ÖZNESİ OLMAYAN BİR
YENİ MEÇHULE HAYKIRIŞ
Hasan Cemal öfkesini meçhule yaptığı şu haykırışla lisana getiriyor…
“Hiç mi utanma yok…”
Dikkat edin cümlenin öznesi yok…
Şu yahut bu beşere seslenmiyor…
O hâkim bu hakim, şu siyasetçi bu siyasetçi değil adresi…
Yani kimse durumdan görev çıkarmasın.
Adresi hepimiz…
“Hiç mi utanmıyoruz” diyor bu cümle…
Ben o denli demiyorum…
Sadece “Hiç mi vicdanımız yok…Adalet hissimizi kemirgen bir erselik canlı üzere kendi kendimize kemirdik mi…
Ben işte bu türlü diyorum…
HİÇ DÜŞÜNDÜNÜZ MÜ HAYATINIZIN
HER 7 GÜNÜNDEN BİRİ MAHPUSTA
9 yıl…
3285 gün…
Hadi oturun bir empati yapın bu insanlarla…
Osman Kavala 67 yaşında…
Benden 10 yıl sonra f957’de doğmuş.
Hayatının 7 yılı mahpusta geçmiş.
Yani nefes alıp verdiği her 7 günün biri…
Hayatının 7 yaş gününü nedenini bilmediği bir Kafka davasının ceza sömürgesinde kaybetmiş.
YA DEMİRTAŞ’IN HER
BEŞ GÜNÜNDEN BİRİ
Selahattin Demirtaş 1973’de doğmuş. 51 yaşında…
Daha yarısına gelmiş bir hayatın 9 yılı geçmiş o hapiste…
Yani, nefes alıp verdiği her 5 günün biri…
Hayatının 9 yaş günü dört duvar ortasında geçirmiş…
Özgürlüğünden, eşinden çocuğundan ailesinden, yaşayabileceği hoş günlerden insafsızca çalınmış 3285 gün…
Yapın bakalım empatiyi yapabiliyorsanız…
Daha ikinci günde pes eder, bitap düşersiniz.
ÖNÜMDE BİR ÇALINMIŞ
HAYATLAR ANTOLOJİSİ
Hasan Cemal’in kitabını okuyorum…
Her sayfası bu türlü elem verici hayat bilgisi dersleri ile dolu…
Bizler hala bir avuç özgürlüğün imtiyazlı insanları olarak dışarıdayız.
Gezi davasından içerde olanlar, binlerce siyasi mahkûm…
Yanı başımızda bir çalınmış hayatlar antolojisi, yaşayıp gidiyoruz bu ızdırap verici simbiosis hayatı.
Kitabı okurken asıl ona bu cezaları verenleri düşündüm.
Onlarla empati yapmaya çalıştım.
Bu kararları verenler kendileri sahiden samimi olarak inanıyorlar mı verdikleri bu cezaların adaletine…
Geceleri vicdanlarının küçücük bir yerime bir kılçık üzere takılmıyor mudur o iddianaleler, o ağırlaştırılmış müebbetler…
Kendi başlarına kaldıklarında ne düşünüyorlardır çok merak ediyorum…
“Bu kadarı da fazla olmadı ” üzere küçücük günahsız bir soru çınlamıyor mudur kulaklarında…
YAN TARAFTAKİ STEFAN ZWEIG
TEKNESİ NE DİYOR BANA, BİZE
Yan taraftaki teknenin ismine takılıyorum yine…
Stefan Zweig…
Nazi rejiminden kaçıp sürgünde intihar eden bir muharrir.
Tesadüf Hasan Cemal’in kitabının girişinde onun bir yazısına atıf var…
Şöyle diyor Zweig:
“Günün birinde adaletin kaba gücü yeneceğine ve barış dolu orijinal bir dünyanın doğacağına inanan beşerler inançlarını yitirmedi mi? Bizler o kadar çok hayal kırıklığı yaşadık ki, heyecan ve coşkuyla yeni bir geleceği ümit edemiyoruz…”
BU HAFTA KONUŞTUĞUM
İKİ ARKADAŞIMIN HÜZÜNÜ
Bu hafta kimi arkadaşlarla konuştum.
Geçmişte fikir ayrılıklarımıza karşın entelektüel vicdanını daima taktirle izlediğim Ali Bayramoğlu mesela…
Telefonda sohbet ettik…
Kendini neredeyse istekli bir yalnızlığa hapsetmiş.
Gelibolu ile ilgili bir kitap üzerinde çalışıyormuş.
Çok değil 2000’lerin başında “Demokrasinin dönülmez ufkundayız” demeye başlamıştık.
Bir daha askeri darbeli günlere dönüş olamayacağını düşünüyorduk.
Bugün… 24 yıl sonra neredeyse hepimiz derin bir düş kırıklığı içindeyiz.
BİR İLAHIYATÇININ X’TEN
DÜŞ KIRIKLIĞI İLETİSİ
Sadece bizim mahallemizde mi var bu düş kırıklığı?
Muhafazakar kısmın son vakitlerde daha da dikkat çeken müellifi Tarık Çelenk’le meskende kahve içtik, uzun uzun konuştuk.
O da birebir hisleri yaşıyor…
İslami kısmın en muhafazakar insanlarından biri, ilahiyatçı Ali İstek Demircan geçen gün X’te bir paylaşım yaptı.
Şöyle diyor: “Artık Erdoğan’a oy vermeyeceğim. Ahretime ziyan vermek istemiyorum…”
BİZ VE CUMHURBAŞKANI
ARTIK 70’LERİMİZİ GEÇTİK
Çoğumuz 70’li yaşlarımızı geçtik.
Hepimizin önünde artık kısa bir hayat var.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da 70’in geçti…
Günlerimiz, her biri tek tek günlerimiz, daha değerli artık…
Öyle olunca oburlarının hayatlarındaki “Arta kalan zamanın” değerini de anlamaya çalışmalıyız biraz.
Değil mi?
Toplumun vicdanına sığmayan kararlarla çalınmış 7 yılların, gasp edilmiş 9 yılların nasıl bir şey olduğunu daima birlikte hissetmeye çalışmalıyız.
BAKILARINIZIN ÖNÜNDE
YEDİ YIL BİLE YOK ARTIK
Belki de kimilerimizin önünde o denli bir 7 yıl bile yok.
Merak ediyorum.
Ali İstek Demircan üzere bir ilahiyatçının vicdanına sığmayan bu kararlar, tıpkı itikada sahip iktidar mensuplarının vicdanına nasıl sığabiliyor…
UZAY UFKUNU GEÇİYORUZ ARTIK
VE GERİYE KALACAK FOTOĞRAF BU
Ne yazık ki umutlarımızın “Uzay ufkunu” geçiyoruz yavaş yavaş…
Geri dönüşü olmayan bir boşluğa yanlışsız gidiyor bir ülkenin umutları, vicdanı, empatileri…
Geriye yalnızca uzay ufkunda sonsuza kadar bugün kimi insanlara yaşatılan bu zulmümü anlatacak donmuş bir fotoğraf kalıyor.
Türkiye Yüzyılı, uzay ufkunda kalacak bu fotoğraf mı olacak yani…
Bir düşünün…
Keşke daima birlikte düşünebilsek…
***
HASAN CEMAL:” Zamane Diktatörleri”, SRC Kitap, Ekim 2024